IV. Problemy związane z finansowaniem

  • Niedostateczne finansowanie ochrony przyrody ze środków krajowych i niewłaściwa alokacja środków. NFOŚiGW oraz gminne i wojewódzkie FOŚiGW na ochronę przyrody przekazują znikomy procent środków. Wymagania stawiane wnioskodawcom często uniemożliwiają uzyskanie funduszy na wiele zadań. Często duże środki przeznaczone na „ochronę przyrody” są przyznawane na projekty, które nie mają nic wspólnego z rzeczywistą ochroną walorów przyrodniczych.
  • Bariery organizacyjne utrudniające pozyskiwanie krajowych środków na ochronę przyrody. Bariery organizacyjne utrudniają, a niekiedy uniemożliwiają jednostkom budżetowym pozyskiwanie środków na ochronę przyrody. Obowiązujące przepisy blokują jednostkom budżetowym możliwość planowania i deklarowanie własnego wkładu do długookresowych projektów i uniemożliwiają im pozyskiwanie dotacji.
  • Niski stopień wykorzystania środków zagranicznych na ochronę przyrody. Polskę cechuje wyjątkowo niska, w porównaniu z innymi krajami UE skuteczność pozyskiwania europejskich środków na ochronę przyrody, spowodowana brakiem rozwiązań prawno-organizacyjnych wspomagających beneficjentów.
  • Niewystarczające wykorzystanie programu rolnośrodowiskowego. Mimo udostępnienia przez Wspólnotę Europejską skutecznego narzędzia finansowego ochrony przyrody, jakim jest program rolnośrodowiskowy, degradacji ulegają walory przyrodnicze polskiej wsi. Niewielu rolników aplikuje o dopłaty rolnośrodowiskowe, preferując dopłaty bezpośrednie.
  • Błędy w systemach dopłat do rolnictwa ograniczają pozytywne efekty Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW). Mimo wielu pozytywów wdrażania Krajowego Programu Rolnośrodowiskowego, skuteczność jego jest i będzie ograniczana przez zbyt mały wybór pakietów oraz dokuczliwe błędy w konstrukcji niektórych z nich. Zupełnie brakuje w Programie mechanizmów ochrony chwastów polnych, które są dziś najbardziej zagrożoną grupą roślin. W rezultacie, mimo deklaracji starań o „proekologiczny” charakter rolnictwa, w ciągu najbliższych lat możemy utracić istotny komponent różnorodności biologicznej. Nie wdrożono pakietu „użytki przyrodnicze” który pomógłby ochronić nieproduktywne elementy przestrzeni rolniczej – śródpolne oczka, zabagnienia, zarośla.
  • Niejasne zasady „płatności Natura 2000” w ramach osi II PROW. Pomimo zaplanowania w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 płatności, które miałyby wspierać proprzyrodnicze sposoby gospodarki rolnej, zasady tych płatności pozostają niejasne.
  • Niewłaściwy system odszkodowań za straty powodowane przez gatunki chronione. Wydaje się znaczne sumy na odszkodowania za straty powodowane przez niektóre gatunki, w niewielkim stopniu uzależniając ich wypłaty od podjęcia wspieranych przez organy ochrony przyrody działań zapobiegawczych. Nie stosuje się też rozwiązań alternatywnych – np. premii za retencję zamiast odszkodowań za straty w wypadku podtopień spowodowanych przez bobry.